این روزها گفتن و شنیدن از شبکههای اجتماعی موضوعی عادی است، همانطور که بیست سال پیش گفتن از برنامه های تلویزیون، یا جدیدترین کاست موسیقیِ منتشر شده در بازار یک بحث عادی بود. کسی از دیدن صحنه قرار دادن کاست در واکمن و پخش شدن موسیقی شگفت زده نمیشد. ما هم امروز شگفت زده نمیشویم، و حتی بیشتر ! شبکه های اجتماعی امروز بخشی بدیهی از زندگی ما هستند و تغییرات عظیم اجتماعی را در شیوه زندگی ما بهوجود آورده اند. همه از این موضوع آگاهیم. اما چطور شد که نقش شبکههای اجتماعی در زندگی ما تا این حد پررنگ شد ؟ این ماجرا از کجا شروع شد و با طی شدن چه مسیری به این نقطه رسید ؟ بیایید نگاه کوتاهی به تاریخچه و تحول این ابزارهای مدرن بیاندازیم.
در دهه 80 میلادی و در زمان شروع شروع درخشش اینترنت به عنوان ابزاری برای عامه مردم برنامه های تعاملی مانند بردهای عمومی و انجمنها ظهور پیدا کردند، در این انجمنها افراد میتوانستند ابراز نظر کنند. البته که نباید این برنامهها را با نسخههای بزرگ و پیچیده امروزی مقایسه کنیم. انجمنها تا همین ده دوازده سال پیش جزو یکه تازان دنیای اینترنت بودند. یکی از مهمترین اتفاقات در تبدیل اینترنت به بستری اجتماعی ارائه سرویس Geocities توسط یاهو بود. سرویس هاستینگ رایگانی که هرکسی میتوانست یک سایت رایگان شخصی در آن ایجاد کند. در همین سالها بود که پیامرسانهایی مانند یاهو مسنجر و سرویسهای AOL ارتباط افراد را بر بستر شبکه اینترنت فراهم کرده بودند.
از اولین سایتهایی که به نوعی زمینه را برای ظهور سرویسهای جدید فراهم کردند سایتهای Classmates.com و SixDegrees بودند. در این سایتها میشد پروفایل ساخت و دوستان خود را پیدا کرد. این اتفاق در سال 1995 افتاد یعنی تنها 25 سال قبل. بعد از موفقیت این سرویسها همه نظرها به سمت شبکه های اجتماعی چرخید و سرمایهگذاران و شرکتهای تکنولوژی آینده را در این تکنولوژی و کاربرد دیدند. البته همه موفق نبودند و شبکه های اجتماعی مختلفی از آن زمان تا امروز از گردونه خارج شدند، حتی شرکتهای بزرگی چون گوگل هم شکستهای تلخی را در این زمینه تجربه کردند. در سال 2003 یکی از موفقها یعنی لینکداین LinkedIn تاسیس شد و همینطور یک شکست خورده به نام Friendster، پس از آن گوگل از سرویس اورکات Orkut رونمایی کرد و MySpace ظهور کرد و بین نوجوانان و جوانترها خوش درخشید.
در 2004 فیسبوک طراحی شد و در 2006 در اختیار مردم قرار گرفت و درخشش خیره کننده ای از خود به جا گذاشت. یوتیوب در سال 2005 و تویتر در سال 2006 بر روی اینترنت قرار گرفتند. گوگل که در اورکات شکست خورده بود یوتیوب را خرید و بعد گوگل پلاس را راه اندازی کرد که با وجود صرف انرژی و هزینه زیاد هیچ وقت نتوانست انتظارات گوگل را برآورده کند.
با ظهور گوشیهای موبایل هوشمند شبکه های اجتماعی سعی در بهینه کردن خود برای گوشیها و ارائه اپلیکیشن کردند. در این بین شبکههای اجتماعی مخصوص دستگاههای موبایل عرضه شدند و توانستند میلیونها کاربر را جذب خود کنند. راحتی استفاده و در دسترس بودن و البته مبتنی بودن بر محتوای چند رسانه ای خصوصا عکس و ویدیو از عوامل مهم موفقیت آنها به شمار میرود. اینستاگرام از مهمترین این شبکهها است. همینطور میتوان به اسنپ چت و تیک تاک هم نام برد.